Kauçuk, bazı tropikal bitkilerin özsuyundan (lateks) ya da petrol ve doğalgazdan imal edilen esnek bir maddedir. Ağaçların özsuyundan üretilene doğal kauçuk, petrol ürünlerinden üretilene sentetik kauçuk denir. Her iki tür de çok yönlü maddelerdir. Kauçuktan yapılan eşyalar genellikle lastik olarak adlandırılır.
Kauçuk günümüz endüstrisinde büyük yer tutan, kauçuk ağacından elde edilen dayanıklı,
esnek bir maddedir. Kauçuk ağacı adını Kızılderililerin dilinde ağlayan ağaç anlamına gelen ‘kauçi’ den alır. Ağacın içinden beyaz, yapışkan ve süte benzer bir sıvının aktığını gören yerliler bunu zamanla kurutarak oyuncak toplar yapmaya başlamışlardır.
Tüm dünyada yıllık 15 milyon tonun üstünde kauçuk üretilir; bunun yaklaşık üçte biri doğal kauçuktur. Doğal kauçuğun talep görmesi sebebiyle ucuz ve bol miktarda elde edebilmek için 1900’lü yıllarda Almanlar tarafından sentetik yani yapay kauçuk elde edilmiş ve böylece pek çok kauçuk türü ortaya çıkmıştır. Doğal kauçuk tekrar tekrar birçok defalar uzatıldığında neredeyse ilk baştaki orijinal boyutlarına geri gelir. Bu özelliği de kauçuğu, sentetik kauçuktan ve kauçuk gibi maddeleri ihtiva eden diğer bütün maddelerden ayırır.
Günlük hayatımızda kullandığımız ayakkabı, yağmurluk, düğme, tarak ve kemer gibi ürünlerde bulunan kauçuk, araba lastiklerinde de yaygın olarak kullanılmaktadır. Yumuşaklılık, dayanıklılık, yapıştırıcılık, su ve hava geçirmeme özelliği nedeniyle çok önemli bir ürün olup elektriği iletmediği için yalıtma ve izolasyon gibi alanlarda da yoğun olarak kullanılır.
Günümüzde kauçuk ahşap kadar yaygın olarak kullanılmaktadır ve bu büyük oranda mukavemet, uzun ömür, su direnci ve ısı direnci gibi faydalı özelliklerinden dolayı bu avantajlar bu malzemeyi lastik üretimi için mükemmel kılar, Aslında kauçuk üretiminin büyük bir yüzdesi otomotiv endüstrisindedir. Kauçuk çok çeşitli renkler, stiller ve dokulara sahiptir ve son derece çeşitlidir.
Kauçuğun en önemli özelliği yüksek bir elastikiyete sahip olmasıdır. Isıtılınca yumuşar ve 220°C’de erir ve sonrasında damıtılmayla birlikte kauçuk yağı elde edilir ve bu yağ da kauçuğu çözmek için kullanılır.
Kauçuk Tipi | Kodu | Çalışma Sıcaklığı | KULLANIM ALANLARI |
Min. | Max. | |||
NİTRİL Kaucuk | NBR | 55 °C | 135 °C | Yakıt ve yağlara karşı dayanımı iyi mekanik özellikleri ısı ve aşınma dayanımı sağlana bilinecek yerlerde kullanıla bilir.Tipik kullanım alanları ststic keceler, orinğler, krank shaftlar ve valfler de sızdırmazlık elemanı membranlar, tank kaplama, işçi botları ve tabanlar, benzin, mazot, sıvılaştırılmış fazlar, petrol esaslı sıvılar,motor yağları, diesel yakıtlar, hidrolik yağlar, mineral yağlar, makine yağları kullanım alanlarıdır. |
CHLOROPREN Kauçuk (neopren) | CR | 40 °C | 120 °C | Atmosfer şartlarına, ozana, suya ve tuzlu suya ve gaz halindeki petrol ürünlerine dirençlidir. mineral sıvıları, limonata, bira, şarap, süt, hintyağı ile nebati yağlar, sodalı su, alkol, klor kullanım alanlarıdır. |
ETYLENPROPYLEN Kauçuk | EPDM - EPM | 65°C | 170°C | Dış etkenlere, ozana, hidrolik firen yağlarına dirençlidir. kaynar su ve kızgın buhar, alkol, klor, fosfot esaslı yanıcı madeler, esaton, maden suyu, limonata, bira, şarap,süt ve süt mamülleri, hint yağı ve nebati yağları, alcak seviyede sürtünme bulunan yerler kullanım alanlarıdır. Mineral yağlarda kulanılmaz. |
STRYOL Butadien Kauçuk | SBR | 60 °C | 125°C | Motorlu vasıtaların firen tertibatında,silikonlu yağlar,eseton ve düşükketon,alkol,sulandırılmış alkol kullanım alanlarıdır.Tabii gaz veya mineral yağlarında kullanılmaz. |
POLYUREDHAN (polüüretan) | AU - EU | 60 °C | 90 °C | Pono matik uygulamalamalarda,yağ,yanıcı yağlar,ham petrol,petrol,ozon ve güneş ışınları,suya karşı dayanıksız keskin sirke; keton,klor ve azot hidro karbonlar kullanım anlarıdır.Yüksek basınç kopma, yırtınma ve aşınmaya dayanıklılığı mükemmeldir. |
SİLİKON | VSI - MQ | 70 °C | 230 °C | Sıcak hava,oksijen,yüksek sıcaklık daki inert gazlar,yüksek ısıdaki sıvılar, ozon,motor ve dişli yağları,hayvansal ve bitkisel yağlar,fren mayileri kulanım alanlarıdır. |
FLUORELASTOMER (VİTON) | FKM | 25 °C | 260 °C | Madeni yağlar, alevlenme noktası yüksek hidrolik yağlar,gresler,alifatik ve aromatik hidro karbonlar,benzin,süper benzin,kenosin,benzol, silikon yağlar,gazlar,sıcak hava,methanol karışım gazlar,sentetik yağlar,inorganik asitler, halojen hidrolik karbonlar kullanım alanlarıdır. |
TABİİ Kauçuk | NR | 60 °C | 100 °C | Asit ve bazlara,alkole, soğuk ve sıcak suya dirençlidir. Yüksek esneklik ve mekanik özellikler gerektiren yerler kullanım alanlarıdır. |